Bambanci Tsakanin Mai Ilimi Da Mai Hikima

Akwai bambanci tsakanin ilimi "Knowledge" da kuma hikima "Wisdom" amma sai dai ba kowa ba ne yake iya tantance su ba. 

Bambancin Mai Ilimi Da Mai Hikima

Hoto: Egypt today

Marubuci:- Usman Yanmaza 

Shi ilimi abu ne wanda ake koya kuma a iya, ko a ƙware bisa maida hankali (rigorous test, practice and learning), ita kuma hikima, hikima ce da Allah yake ba wa mutum kaitsaye koda kuwa ba ya da ilimi. 

Ita hikima ba ta buƙatar ilimi saboda akan samu mutane da yawa wanda ba su je makaranta ba amma suna da azanci a abubuwa wanda ko wanda ya je makarantar ma ba zai nuna musu wasu abubuwan ba. To amma a falsafance akwai abin da yake haɗa ilimi (knowledge) da hikima (wisdom) wato shi ne kuma basira "cognitive - ability" wanda shi kuma ƙoƙarin ƙwaƙwalwa ne wajen yin amfani da abubuwa.

Sannan kuma akwai bambanci tsakanin mutum mai hikima (wisdom) wanda kuma har yanzu yana da ilimi (knowledge) da kuma wanda yake da hikima amma ba ya da ilimi, ta inda shi mai hikima wanda yake da ilimi yake saurin cin moriya akan abubuwa saɓanin shi wanda yake da hikima amma ba ya da ilimi.

To amma ko ka san akwai bambanci tsakanin "hikima" da "manyance"? Akwai wanda suke son su ringa abubuwa na hikimomi amma sai su faɗa manyance ba tare da sun sani ba, musamman idan ba su yarda cewa ba su da ita (hikimar) ba, ta inda a lokaci guda manyancen kuma sai mutane su ɗauka hikima ce, kafin ka ankara kuma ya fara maida mutane shashashu "fooling" ɗinsu. Shikenan kuma ya zamo "shugaban sakarkaru" ba tare da su sun san ba hikima yake da shi ba zallan manyance ne kawai.

Sannan idan Allah ya yi ka mai hikima to haka za ka ringa abubuwan ilimi da azanci (koda ba ka je makarantar ba) amma kasancewar zamantakewa ko wata baiwa sai ka ga ya haska maka wasu abubuwan da masu ilimi kaɗai suke da ikon magana akai, wanin ma har ka fi su.

Shi mai hikima zai iya juya wani abu (idea) na mai ilimi ba tare da shi mai ilimin ma ya iya gane hakan ba. Akwai tarin misali dangane da haka.

Sannan kowane Ɗan Adam ba'a rasa shi da wata ɓoyayyiyar baiwa koda ba shi da ilimi, aƙalla yana da wata baiwar da Allah ya masa wadda ba kowa ya sani ba, wataƙila shi kansa ma bai lura yana da baiwar ba, ko kuma bai san hakan baiwa ba ce ba.

Karanta Sauran anan»

Tambayoyi 2 Masu Kawo Ci-gaba A Komai

Ko ka san waɗannan abubuwan su ne suke tafiyar da ci gaban zamani....

Mai yasa?

Ta yaya?

Tambayoyi masu kawo ci-gaba

Hoto: Fool

Marubuci:- M. Kabiru Muhammad

Ka gwada yin haka a gare ka don tabbatarwa.

Karanta Sauran anan»

Shawara Ga Sabon Saurayi Mai Son Fara Soyayya

Kar ka zurfafa soyayyarka ga abin da ba ka da tabbas a kansa, domin soyayya ta zama tamkar ruwan sama ne a yayin da yake sauka daga sama zuwa ƙasa, wanda babu tabbas akan yanayin shi.

Shawara Ga Sabon Saurayi Mai Shirin Fara Soyayya

Hoto: Marriage

Marubuci: Imran Musa Jahun

Akwai lokutan da yake kasancewa ruwan sama ya zo da ƙarfi, kar ka bayar da amannar cewa da ƙarfin za'a ɗauke shi, akwai lokacin da ruwan sama zai sauka a hankali kar ka bayar da gaskiyar cewa a hankali zai ɗauke.

Ka kwatanta waɗannan misalan a matsayin soyayyarka, babu tabbacin yadda ake son ka da farko haka za'a ci-gaba da sonka har abada. Don haka soyayya ba ta da tabbas.

Idan ka ɗauki soyayya da zafi, tamkar kana matsanancin gudu ne kan titi cikin duhun daren da ba za ka iya koda ganin hannunka ba, kenan a kodayaushe za ka iya faɗawa rami ko ka haɗu da abin da ba ka yi tsammani ba.

Haka soyayya ta ke, sai da lura.

Karanta Sauran anan»

Karanta Hikayar Tajiri Da Ifiritu (2)

Tsoho na biyu ma’abocin karnuka ya matso kusa da ifiritu ya fara bayar da labarinsa, ya ce, ka sani ya kai shugaban sarakunan aljanu, waɗannan karnuka biyu ‘yan uwana ne, ni ne na ukunsu. Mahaifinmu ya mutu ya bar mana gadon dinari dubu uku. Da aka raba waɗannan kuɗaɗe aka ba wa kowa nasa, sai ni na buɗe rumfa a kasuwa ina ciniki a cikinta, ina saye ina sayarwa. 'Yan uwana kuwa suka tafi fatauci.

Ci-gaban Hikayar Tajiri Da Ifiritu

Hoto: Walter Crane

Marubuci: Bukar Mada

Bayan shekara guda, sai 'yan uwan nan nawa suka komo daga fatauci, babu komai tare da su na daga dukiya, duk sun salwantar da ita. Na ce da su, “Ya ‘yan uwana ashe dama ba sai da na ba ku shawarar kada ku tafi fataucin nan ba?” Su ka ce da ni, “Ya ɗan uwanmu ashe ba ka yarda da ƙaddarar Allah mai girma da ɗaukaka da ya yi nufi a kanmu ba?”

Na karɓe su. Na riƙe su, na tafi da su gidana, na ba su abinci da sutura mai yawa, sannan na tafi da su zuwa ga rumfata ta kasuwa na ce da su na yarda su zauna mu yi kasuwanci tare da su, duk ribar da aka samu a raba ta uku daidai, kowa ya ɗauki kashi ɗaya.

Mu ka zauna akan haka har zuwa wani zamani mai tsawo. Sai wata rana ‘yan uwan nan nawa suka ce suna so za su koma fatauci tunda yanzu sun sami nasu jari, suka kwaɗaitar da ni akan mu tafi tare domin an fi samun riba mai yawa a fatauci. Na ƙi amincewa da in bar rumfata saboda na san ina samun riba sosai a cikinta.

'Yan uwan nan nawa ba su gushe ba suna kwaɗaitar da ni akan zuwa fatauci har tsawon wasu shekaru. Daga ƙarshe dai suka shawo kaina na amince da za mu tafi tare da su. Muka ƙidaya kuɗin da ke gare mu, muka ga muna da dinari dubu shida. Na ba da shawarar mu raba kuɗin nan biyu, mu binne rabi a ƙasa mu tafi da rabi, koda tafiya ba ta yi kyau ba, idan mun dawo muna da jarin da za mu ci gaba da kasuwancinmu. Suka aminta da wannan shawara tawa.

Muka raba kuɗin biyu, muka binne dinari dubu uku a ƙasa, sannan kowannen mu ya riƙe dinari dubu ɗaya. Muka sayi kaya, muka gama ciko, muka biya kuɗin jirgi, muka haura cikin bahar maliya. Sai da muka yi wata ɗaya muna tafiya a cikin jirgi, har Allah ya kai mu wani babban birni.

Bayan mun sauke kayan mu, muka shiga cikin birnin nan, muka fara ciniki, Allah kuwa ya sa wa kayan nan namu albarka, muka sayar da su duka. Muka ci riba har sai da kowane dinari ya koma dinari goma. Bayan mun huta a wannan birni tsawon wani ɗan lokaci kaɗan, sai muka yi niyyar komawa gida. Muka haɗa kuɗinmu, muka nufi bakin bahar maliya domin hawa jirgi.

Muna zuwa bakin gaɓar bahar maliya, sai muka iske wata yarinya wadda aka halicceta kyakkyawar halitta. Tana ganin mu, ta gaishe mu da ladabi, ta dube ni ta ce, “Ya shugabana, ko za ka yi mini wata alfarma guda ɗaya, ni kuma in saka maka da wani abu daban?” Na ce da ita, “Na’am, faɗi buƙatarki, zan yi miki koda kuwa ba za ki saka mini da komai ba.”

Yarinyar nan ta ce, “Ya shugabana, alfarmar da nake nema a wurinka ita ce, ina so ka aureni, ka tafi da ni garinku, ka aikata duk yadda ka so da ni a matsayin matarka. Haƙiƙa idan ka biya mini da wannan buƙata, to ka yi mini alheri mai girma wanda ba zan manta da shi ba, sannan ni kuma zan saka maka da alherin da ya fi wanda ka yi mini.”

Yayin da na ji zancen wannan kyakkyawar yarinya, sai na ji tausayinta a zuciyata, na yarda da buƙatarta. Na yi mata shimfiɗa mai kyau ta alfarma a cikin jirgin da muka shiga. Na yi mata karamci na martaba ta. Yayin nan jirginmu ya miƙa cikin bahar maliya.

Zuciyata fa ta so yarinyar nan, so mai tsanani, na zamana ba ni rabuwa da ita dare da rana. Na shagala da ita ga barin 'yan uwana. Ashe duk kishi ya kama su ban sani ba. Kuma da ma can ashe suna yi mini hassada game da yawan dukiyata da kayana. Kuma wannan tafiyar ma da muka yi ashe duk cikin shiri ne na su hallakani su kwashe dukiyata, Sheɗan ya rigaya ya yi musu huɗuba.

Sai da suka bari dare ya yi, kowa ya yi bacci a cikin jirgin nan, sai 'yan uwan nan nawa suka ɗauke mu, ni da matata, suka jefa cikin bahar maliya. Su na jefa mu sai na farka, matata kuwa sai na ga ta juye ta zama aljana, ta ɗauke ni ta yi sama da ni, ta kai ni kan wani tsibiri ta ajiye ni. Sai ta juya ta nufi inda jirginmu ya ke.

Da gari ya waye sai ga aljanar nan ta dawo wurina ta ce, “Ni ce matarka. Tun lokacin da na gan ka tare da waɗannan 'yan uwa naka, na yi dubi izuwa zuciyarsu na gani cewa su sun zo da kai wannan fatauci ne domin su halaka ka, na kuma yi dubi izuwa zuciyarka na ga kai mutumin kirki ne, kana tare da su ne tsakaninka da Allah. Domin na kuɓutar da kai, shi ya sa na rikiɗa zuwa ga kyakkyawar budurwa na nemi da ka aure ni domin in taimakeka. Amma 'yan uwanka sun cuceka, na yi fushi da su, babu makawa yanzu in kashe su.”

Yayin da na ji haka, sai na yi al’ajabi akan wannan al’amari, sannan na yi ta rarrashin ta ina ba ta haƙuri a kan kada ta kashe mini 'yan uwa. Na gaya mata labarin yadda nake da su duka. Ta ce lalle ba makawa sai ta dulmiyar da su cikin ruwa tamkar yadda suka yi niyyar yi mana. 

Na ce idan ta aikata haka haƙiƙa ta cuce ni domin 'yan uwana ne, sannan na tuna mata akan farkon haɗuwarmu da alƙawarin da ta yi na saka mini da alherin da na yi mata. Da ta ji haka, sai ta ɗauke ni ta yi sama da ni, ba ta ajiye ni ba sai tsakiyar gidana a garinmu. Na je wurin da muka binne kuɗin nan na tone su na ɗauka. Na je kasuwa na karɓi rumfata ga wanda na ba wa haya da niyyar washe gari in koma ga kasuwanci na.

Da dare ina shiga gida sai na tarad da waɗannan karnuka guda biyu a ɗaure cikin sarƙa. Su na gani na sai suka fara kuka suna kewaya ni, ni ban sani ba. Sannan sai ga matar nan tawa ta bayyana. Ta ce, “Waɗannan 'yan uwanka ne.” Na tambaye ta wane ne ya aikata haka gare su? Ta ce da ni ita ce ta aika da su wajen 'yar uwarta ta mayar da su haka, ba za su koma ga siffarsu ta asali ba sai bayan shekara goma. Wannan shi ne hukuncin laifin da suka aikata maka.

Tsoho mai karnuka ya ci gaba da ba wa ifiritu da sauran mutanen nan labarinsa. Ya ce, ya kai ifiritu, shugaban sarakunan aljanun duniya, yau shekara goma ke nan da faruwar wannan abu, yanzu haka ina kan hanyata ta zuwa wajen 'yar uwar matata da waɗannan karnuka domin mayar da su ga siffarsu ta asali, sai na ga wannan mutum zaune da wannan tsoho mai barewa, na tambayi labarin zamansu nan, suka gaya mini. Wannan shi ne labarina da waɗannan karnuka. Idan wannan labari ya zama abin al’ajabi a wurinka, ina so ka ba ni sulusin jinin wannan Tajiri da ya kashe ɗanka.

Ifiritu ya yi mamaki da wannan labari matuƙar mamaki. Ya ce haƙiƙa wannan labari naka abin rubutawa ne a ajiye shi domin mutane su dinga karantawa har zuwa ƙarshen lokaci. Na ba ka sulusin jinin wannan mutum.

Sai tsoho mai alfadara ya matso ya ce, ya kai shugaban aljanu, haƙiƙa labarina duk ya fi na saura ban mamaki da al’ajabi, amma ba zan gaya maka ba sai idan ka yi alƙawarin za ka ba ni sulusin jinin wannan mutum. Ifiritu ya amince. Tsoho mai alfadara ya fara bayar da labarinsa mai cike da ban al’ajabi da kuma mamaki.

Tsoho na uku mai alfadara ya gabata zuwa ga ifiritu ya fara labarta wa Ifiritu hikayarsa, ya ce, ya sarkin aljanu, babbar tutar aljanu, ka sani cewa wannan alfadara da kake gani matata ce. Wata rana na yi tafiya zuwa fatauci, na bar matata a gida har tsawon shekara guda ban dawo ba. Ran nan sai Allah ya yi dawowata gida. Ya yin da na iso garinmu a cikin dare, sai na nufi gidana. Ina shiga ɗakina sai na sami matata kwance da wani baƙin mutum a kan shimfiɗata, suna zance suna raha da dariya tare da sumbatar juna.

Yayin da ta ga na yi tsaye ina kallonsu cike da mamakin wannan abu da na gani, na daga cin amana, sai ta yi sauri ta tashi ta ɗauko wani ruwa a cikin kasko, ta yi wani zance na sihiri a cikin ruwan, sannan ta watsa mini shi a jiki ta ce, juye daga siffarka ta mutum ka koma ga siffar kare. Nan take na zama kare. Suka kore ni waje cikin duhun dare, suka mayar da gida suka rufe.

Bayan matata da mutumin nan sun kore ni daga gidana, sai na kama hanya ina tafiya ban san inda nake nufa ba. Ban gushe ba ina tafiya har na kai cikin kasuwa. Na sami wata rumfa nan na kwanta kafin gari ya waye. Ashe rumfar nan ta sarkin fawa ce.

Da gari ya waye, mutane sun fara fitowa kasuwa, sai ga sarkin fawa ya iso ga rumfarsa. Yayin da ya gan ni ina cin ƙasusuwan da aka watsar, sai tausayina ya kama shi, ya ja ni ya shiga gidansa da ni domin ya ba ni abinci.

Muna shiga gidan sarkin fawa sai ‘yarsa ta yi sauri ta rufe jikinta da mayafi, ta ce da mahaifinta, baba, me ya sa ka shigo mana da namiji cikin gida? Sai mahaifin ya tambayeta, ina namijin?

Ta ce, wannan kare namji ne, matarsa ce ta sihirce shi, ni, ina da ikon kuɓutar da shi. Yayin da ubanta ya ji zancenta, sai ya ce, na roƙe ki domin Allah, ‘yata, ki kuɓutar da shi!

Ta riƙi wani kasko da ruwa a cikinsa, ta yi zance bisa gare shi, ta kwara ruwan bisa gare ni, ta ce, fita daga wannan sura ya zuwa ga surarka ta farko! Nan da nan kuwa na koma mutum, kamar yadda na ke da farko.

Na yi godiya gare ta, na ce da ita, ina son ki sihirce mini matata tamkar yadda ta sihirceni. Sai ta ce, to. Ta ba ni wani ruwa, ta ce, in je in watsa mata shi yayin da take barci, in ambaci duk surar da nake so ta koma, za ta koma nan da nan. Na karba, na yi godiya, na nufi gidana.

Bayan na shiga gidan, sai na iske matata tana barci. Na yayyafa ruwa bisa gareta, na ce, ki fita daga wannan sura ya zuwa ga surar alfadara! Nan da nan ta zama alfadara. Ita ce wannan alfadara da kake gani, ya shugaban ifiritai. Yayin nan tsoho ya waiwaya gare ta ya ce, ko wannan gaskiya ne? Alfadara ta rauda kanta, wato ta ce, na’am.

DUBA WANNAN: Hikayar Ali Baba Da Barayi Arba'in (1)

Yayin da tsoho mai alfadara ya gama zanta labarinsa, aljani ya yi raurawa da farin ciki, ya ba shi sulusin jinin tajiri da ya wanzu, sannan ya ɓace a cikin iska yana mai farin ciki da waɗannan labarai da ya ji, ya bar Tajiri da tsofaffin nan.

Tajiri ya yi wa tsofaffin nan godiya a kan kuɓutar da shi da suka yi daga hannun ifiritu. Sannan kowa ya kama gabansa.

Karanta Sauran anan»

Karanta Addu'ar Da Baƙo Zai Yi Ga Wanda Ya Gayyace Shi Cin Abinci

اَللَّهُمَّ بَارِكْ لَهُمْ فِيمَا رَزَقْتَهُمْ، وَاغْفِرْ لَهُمْ وَارْحَمْهُمْ.

Allahumma barik lahum feema razaqtahum, waghfir lahum warhamhum.

Addu'ar Da Baƙo Zai Yi Ga Wanda Ya Gayyace Shi Cin Abinci

Hoto: Ahlan Wa Sahlan

Ya Allah! Ka albarkance su a cikin abin da Ka azurta su da shi, kuma Ka gafarta musu, Ka ji ƙansu.

Karanta Sauran anan»

Yadda Za Ku Tsara Taswirar Sana'ar Ku Da Kanku Ku Samu Nasara

Babu wanda zai ba ka jari don ka fara sana’a ba tare da ka bayyana taswirar sana’ar ba dalla-dalla wato mene ne sana’ar, me za ta gabatar, su wane ne kwastomomi, yaya za’a tallata ta, wanne adadin lokaci za’a ɗauka kafin a fara samun riba, nawa ne adadin riba da za’a iya samu, nawa ake buƙata a fara, ta ya za’a samu riba, waɗanne irin matsaloli za’a iya shiga, da su wa ake gasa, ta yaya za’a samu nasara akan gasar da sauran batutuwa da yawa? Idan har kana neman jari, to ka shirya bayanai dalla-dalla musammam a rubuce domin nuna wa wanda kake so ya ba ka jarin.

Yadda Za Ku Tsara Taswirar Sana'ar Ku Da Kanku

Hoto: LinkedIn

Marubuci: Bello Galadanchi

Idan ya ga bayanan ka, to zai fi saurin gamsuwa har ya ɗauki jari ya ba ka. Musamman ma idan ya ga ka ɗauki lokaci ka rubuta duka waɗannan bayanan, zai yi tunanin cewa idan ka fara kasuwanci, to za ka lura da komai, kuma za ka bi komai dalla-dalla. Za’a fi yarda da kai. Idan ke matar aure ce ko budurwa da ke gidan su ko ke da saurayi mai albarkar aljihu, na tabbatar miki ki gwada ki gani, rubuta komai dalla-dalla, ki kai cibiyar kasuwanci ko business center a buga miki, ki miƙa masa ki ga ikon Allah. 

 

Taswirar kasuwaci mai kyau da kanta take sayar da kanta, musamman idan ta ƙunshi bayanai dalla-dalla akan binciken da ka yi da ilimin da ka tattaro dangane da wannan sana’a. Dole kuma taswirar ta ƙunshi yadda kake ganin sana’ar za ta bunƙasa a shekaru masu yawa, ba kawai ‘yan watanni ba ko shekara ɗaya ba ko biyu. 

Yana kuma da matuƙar muhimmanci wannan taswira ta bayyana duka irin matsalolin da za’a iya shiga, da ma wasu sana’a’o’in da za’a iya sauyawa idan ta farko ba ta yi nasara ba. 

Amma abu mafi matuƙar muhimmanci shi ne taswirar ta bayyana a fili shi ne babban dalilin da yasa sana’o’i suke karyewa shi ne rashin kuɗi. Duk da cewa ba shi zai iya taimakawa na wani ɗan ƙaramin lokaci, dolen dole sai sana’a ta samu kuɗin tafiyar da harkokin ta daga kuɗaɗen shiga da take samu. Taswirar kasuwanci mai kyau za ta iya yin lissafin irin kuɗaɗen da ake tsammani za su shigo a shekaru masu zuwa, da kuma bayyana inda ake tunanin za’a iya samun tsaiko.

Zama zakaran gwajin dafi wajen fara sana’a yana buƙatar jarumtaka da zuciyar ɗaukar sabon abu a saka a kasuwa, a nemi jari, a kuma yi amfani da ilimi da dabarun kasuwanci wajen aiwatar da shirin domin ganin sana’ar ta tsaya da ƙafafunta a shekaru da yawa masu zuwa, da kuma samun riba. 

Karanta Sauran anan»

Illolin Yi Wa Mace Ƙarya A Soyayya

Abin da maza suka kasa fahimta ita mace tana ɗabi'antuwa ne da yadda ka ɗabi'ance ta, kuma tana yanke shawara ne ko kuma ta ɗoraka mizani da abin da ka gaya mata.

Illolin Yi Wa Mace Ƙarya A Soyayya

Hoto: Every pixel

Marubuci:- Abdallah Aliyu Saint

Ba wani alfanu don kuna soyayya da mace ka yi ta ƙoƙarin burgeta ta fannin sanya suturu masu tsada, da riƙe waya mai tsada da takurawa kanka ɗaukar wata hidimar ta wadda ba ta zama dole ba.

Shiyasa wani auren tun kafin a ɗaura shi ake ɗauko hanyoyin karya shi, namiji na jan ra'ayin mace ne da zantuttukan da yake mata sai kuma yadda ya ɗabi'ance ta. Idan ya kasance kana samun mace tun kafin ku yi aure kana gabza mata ƙarya kana gaya mata abin da ka san ba za ka iya ba ko kuma kana mata buƙatun da sun fi ƙarfin samunka. To lallai ko kun yi aure za ku fuskanci matsaloli gagarumai/sosai.

Saboda da ma ta aure ka ne saboda labarin wannan rayuwa da ka ba ta za ku gudanar idan kun yi aure. Kuma ta zo ta ga ba haka ba ko kuma ka kasa aiwatar da abin da ka gaya mata za ka dinga mata idan kun yi aure.

Kada ka ɗauka mata kamar maza suke, mace duk abin da ka gaya mata wallahi tana sane, abin da kake ganin bai kai ya kawo ba, yana nan a ransu. Kuma idan zance ya kama wataran sai sun tuna maka rana kaza ka ce abu kaza.

Don haka ka koyi cewa mace "A'a" a kan abin da ka san ba za ka iya ba, ko kuma ba ka da tabbas ɗin za ka yi ko ba za ka yi ba, hakan zai sa ka auri wadda ra'ayinku yake ɗaya ko kuma za ta iya zama da kai a yadda kake.

Amma ka ga ƙato ya gwaggwafe ya ji daɗin ƙamshin turaren yarinya da ta fesa yana ta zabga mata zantuttukan da kana ji ka san ƙarya ne.

Kamar irin su:

"Baby tare za mu dinga wanke-wanke da shara.".

"Baby ni zan dinga raka ki awon cikin ɗan da za ki haifa min mai suna Ibn Qudama.".

"Baby gidan da nake gina mana hawa uku ne.".

"Baby ba za'a dinga girka tuwo a gidana ba.".

Malam wane ne ya tambayeka?

Waɗannan ƙananun maganganun da kake rainawa wanda ni da kai mun san duk ba za ka iya ba, su za su zame maka matsala. Ita mace tana riƙe da su a ranta kuma ba mamaki ka ja ra'ayinta ne da su dalilin haka ta yi watsi da sauran samarinta ta aure ka. Yaya kake gani idan ta zo ta ga ba haka ba?

Ka koyi cewa mace A'a.

Ka zauna lafiya.

Karanta Sauran anan»

Abubuwa 3 Da Za Su Zama Silar Cikar Burin Ku

A rayuwa babu abin da ke tafiya kara zube dole ne ka yi amfani da tsare-tsare masu kyau da kuma hangen nesa domin ribatar damarmakin rayuwa ta yadda ya dace.

Abubuwa 3 Da Za Su Zama Silar Cikar Burin Ku

Hoto: Happiful

Abubuwa guda uku suna da matuƙar muhimmanci a cikin duk abin da mutum zai yi a rayuwa.

Idan ka yi riƙo da su za su taimake ka ƙwarai wajen samun ci-gaba da cimma manufofinka.

Hanyar tabbatar da tsari mai kyau shi ne ka rarraba burikan ka zuwa ƙananan taku, hakan zai taimake ka wurin ajiye kowanne abu a bigiren shi tare da samun ci gaba mai ɗorewa.

Ga su kamar haka:

1. Tsari da hangen nesa.

Duk abin da za ka yi ko za ka fara, ko ka daɗe kana yi, ana so ka zauna ka yi dogon tunani akai.

Ka yi tunani akan manufarka ta fara wannan abin, wasu damarmaki ne a ciki, kuma wasu haɗurra ne, sannan ta yaya za ka ribaci waɗannan damarmakin kuma ka ƙauracewa haɗurran da ke ciki.

Hakan shi zai ba ka damar aiki bisa ilimi da basira da hankali.

2. Neman shawara.

Abu na gaba shi ne neman ƙarin haske da shawarwari amma daga mutanen da suka cancanta.

Masu ilimi da shekaru da basira da sanin-ya-kamata, da kuma waɗanda suke da ƙwarewa da gogewa akan abin da kake yi.

Masu hikimar magana suna cewa Ɗan Adam tara yake bai cika goma ba. Kuma hakan ne.

Daɗin shawara shi ne ba'a yin sa a yi hasara/asara ko nadama. Idan ka yi shawara da mutane, ko dai su gaya maka abin da ba ka sani ba, su nuna maka abin da ba ka hango ba ko kuma su tabbatar maka da abin da ka riga ka sani.

3. Koyo daga Jagora.

Wannan shi ne na uku kuma shi ne mafi muhimmanci duk a cikinsu.

Jagora (wato Mentor) shi ne wanda zai nuna maka hanyar da ya kamata ka bi kuma ya tsamo ka a lokacin da ka shiga duhu.

Kana da damar tambayar sa idan ba ka gane ba ko ka nemi ƙarin bayani game da abin da ka shiga ruɗani akai.

Jagora shi ne Masani kuma Ƙwararren mai ilimi da gogewa akan abin da kake koyo.

Ana buƙatar jagora a kasuwanci, da noma da karatu, da siyasa, da Addini da dukkan al'amuran rayuwa.

Kuma a zamanin yau, jagoranka ba dole sai ya zamo wanda kuka san juna ko kuke a gari ɗaya ba.

Za ka iya samun jagora da bai taɓa sanin ka ba bare ma ku haɗu, albarkacin yanar gizo-gizo da shafukan sada zumunta kuka san juna.

Mabuɗin ilimi shi ne tambaya, don haka duk abin da za ka yi ka tabbatar ka tambayi masana su nuna maka hanya.

Sakamako mai kyau yana samuwa ne ta dalilin tsarawa cikin dabara da zartarwa cikin shiri. Duk abin da kake yi ka bada muhimmanci ga waɗannan biyun, dabaru suna taka rawa mai muhimmanci ga nasara.

Tushe/Asali: Hausa Motivation

Karanta Sauran anan»

Dalilai 9 Da Ke Kawo Mikewar Azzakari Kaitsaye

 1. Priapism shi ne miƙewar azzakari na tsawon lokaci (tsawon awa huɗu zuwa shida [4-6 hours]) ba tare da sha'awah ba ko bayan sha'awan ya tafi, wanda hakan ya kan zo da tsananin zafi ga mai wannan matsalar. Mata sukan samu priapism na clitoris (clitoral priapism, clitorism), amma ɗaiɗaiku ne. 

Dalilan Da Ke Kawo Mikewar Azzakari Kaitsaye 

Hoto: Vice

2. Priapism ya kasu kashi uku kuma waɗannan rabe-rabe sun shafi yadda jini yake zuwa azzakari ne a yayin miƙewarsa wanda za mu yi magana akansa shi ne ischemic priapism kuma shi ne wanda ya fi faruwa a cikin dukkan priapisms (19 a cikin 20). Yana faruwa ne idan jini ya tsaya a cikin azzakari ya ƙi ya koma bayan tafiyar sha'awa ko kuma ya zo ya maƙale a cikin azzakari haka kawai ba tare da sha'awa ba. 

3. Babban abinda ke jawo wannan matsalar shi ne Sickle cell disease (cutar sikila). Sannan akwai magunguna da yawan shansu ke jawo 'ischemic priapism' kamar magungunan matsalar ƙwaƙwalwa (anti-psychotic drugs) wasu magungunan depression da ake ce musu Selective Serotonin re-uptake inhibitor (SSRI misali: fluoxetine, sertraline, paroxetine da sauransu). Yawan shan cocaine da cannabis (wiwi) yana jawo wannan matsalar. Yawan shan magungunan ƙarfin maza yana kawo wannan matsalar fiye da kowane magani. 

Akwai wata kunama da ake kira da Brazilian wander spider da kuma black widow spider, cizonsu yana kawo wannan matsala. 

4. Matsalar priapism matsala ce da ake buƙata a yi hanzarin garzayawa da marasa lafiya zuwa asibiti (emergency) da zarar an ga azzakari ya tsaya a miƙe fiye da awa huɗu (4 hours) tare da tsananin jin zafi. Abu na farko da likitoci suke yi shi ne ƙoƙarin kashe zafin wannan ciwo. Sannan sai a yi ƙoƙarin zuƙo jinin daga cikin azzakarin ta hanyar amfani da syringe. Idan hakan bai yi ba, za a yi amfani da syringe a tura ruwa mai tsafta (normal saline) cikin azzakarin don ya sauƙaƙa zuƙo jinin daga cikin azzakarin. 

5. Idan zuƙo jini bai yiwu ba, za a yi allurar phenylephrine a cikin azzakarin a ƙaramin dose, sai dai phenylephrine zai iya zuwa da side effects kamar matsalolin zuciya da sauransu. Ya zama dole a maida hankali kan wannan a yayin amfani da wannan magani. Yana da kyau mu fahimci cewa idan aka ce magani yana da side effect, hakan baya nufin tabbas side effects ɗin zai faru akan duk wanda aka yiwa amfani da maganin. Ana ambatawa ne don a kiyaye kuma a tsayar da maganin idan aka ga hakan ya faru, sai dai idan matsalar da maganin zai kawo bai kai matsalar da rashin amfani da shi zai kawo ba, kuma babu wani magani da ya fi shi rashin matsala. 

Za a iya amfani da allurar diethylstilbesterol (DES) ko terbutaline ga waɗanda suke yawan samun matsalar priapism. 

6. Idan magunguna suka ƙi, za a yi surgery. Surgery ɗin ya ƙunshi buɗe wani ɓangare na azzakari tare da buɗe hanyar da jini zai bar azzakarin. Surgery ya kan zo da matsalolin da zai iya sakawa mutum ya samu matsala a mazantakarsa (erectile dysfunction, impotence) amma akan kiyaye hakan ta hanyar penile prosthesis ko penile implant a lokacin da za a yi surgery ɗin. Wannan implant ɗin yana taimakawa wajen gujewa ƙanƙancewar azzakari bayan surgery. 

7. Ana magance priapism ga masu fama da cutar sikila ta hanyoyin da muka ambata a sama. Sai dai ana farawa da ƙara wa marasa lafiya ruwa (intravenous fluids), magance zafi ta hanyar amfani da magungunan kashe zafi masu ƙarfi da kuma taimakawa marasa lafiya wajen numfashi (oxygen therapy). Ana iya ƙara jini ta hanyar canza wa maras lafiya jinin da ke jikinsa (exchange transfusion) amma ba a son yin hakan sai ya zama dole saboda matsalolin da zai iya kawowa. 

8. Ga mai cutar sikila, babban abinda ya kamata a yi wajen rage faruwar priapism shi ne bayar da muhimmanci wajen rage cutar sikila, ta hanyar shan magungunan da suka dace da kuma kiyaye abubuwan dake ɗagawa ko tsananta ciwon. Za mu samu lokaci mu yi bayani daidai gwargwado akan cutar sikila (Sickle cell Disease [SCD]) in sha Allahu. 

9. Amfanin hydroxyurea ga mai cutar sikila ba shi da alaƙa da priapism. Ana bayar da hydroxyurea ne don yana taimakawa wajen ƙara yawan jini a jikin Ɗan Adam ta hanyar samar da sinadarai masu amfani wajen samuwar red blood cells kamar su Hemoglobin F da sauransu. Hakazalika yana rage yawan ruwan red blood cells, yana rage yawan neutrophils (wasu ɓangare ne na white blood cells), yana kuma taimakawa wajen kawar da cells ɗin da suke kawo matsala wa mai cutar sikila (sicked cells). Kamar yadda muka faɗa a baya, side effects baya nufin idan ka sha magani tabbas za ka samu side effect ɗin. Ana ambata maka ne saboda da zarar ka ga wannan matsala ka tsayar da shan magani ka garzaya wajen likita. Don haka muna ƙarfafa wa marasa lafiya su sha maganin nan kamar yadda likita ya faɗa musu. 

Idan yana buƙatar ƙarin bayani kan yadda ake shan maganin da kuma abubuwan da ya kamata a riƙa kiyayewa, sai ya tuntuɓe mu.

Allah ya ba mu lafiya da zaman lafiya.

Tushe/Asali:  Qaloon Health Support

Karanta Sauran anan»

Gajerun Kalaman Janyo Hankalin Sabuwar Budurwa

Kada ki bar ni ina shawagi tamkar tsuntsu a sararin samaniya. Ƙaunar ki nake har can ƙarƙashin zuciyata. 

Kalaman janyo hankalin sabuwar budurwa

Hoto: Dreams time

Marubuci:- Abba Rabi'u

Na tabbatar so yanayin shi ya kan sauya daga farin launi zuwa kore, son ki yana cikin zuciyata, amma ina kokwanton kada ya zama tsuntsu ya tashi, idan har ya kasance kin ci-gaba da nuna rashin kulawarki a kaina.

Kyakkyawa mai kyan tsari, a duk lokacin da nake kallonki, tamkar kyakkywar fulawa mai furanni ma'abota ɗebe kewa da sanya nishaɗi a zuciya ki kan zamo min.

Ki yi min agaji, ki tausaya min, ki tallafe ni, ki amince da ni a cikin zuciyarki, son ki ya gama shiga jikina.

Karanta Sauran anan»

Karanta Tarihin Rayuwar Luƙman (A.S) Mai Hikima

Luƙman (Da Larabci: لُقْمان ) Yana daga cikin fitattun mutane a cikin Kur'ani da suka rayu kafin Musulunci. Lukman ya shahara da hikimomi da nasiha da labaran kyawawan halaye kuma an sanya wa wata surar Alkur'ani sunansa. Tauhidi, tawali'u a gaban mutane, kyawun tafiya, matsakaicin hali a rayuwa, da halayen abokin zama nagari, koyan kyawawan halaye daga fasikai na daga cikin shahararrun zantuka na hikima na Lukman. A cikin hadisai an ambaci cewa shi ba Annabi ba ne.

Tarihin Rayuwar Luƙman Mai Hikima

Hoto: Liputan6

Marubuci: Saliadeen Sicey

Ibn Abu Hatim ya ce: “Babana ya gaya min bayan Al’abbas Ibn Al-Walid bayan Zaid Ibn Yahya Ibn Ubaid Al-Khuza’i bayan Sa’id Ibn Bashir bayan Qatadah yana cewa: Allah Ta’ala ya bai wa Luƙman damar zaɓa tsakanin Annabta, da hikima kuma shi (Luqman) ya fifita hikima akan Annabta. Sai Jibrilu ya zo yana barci ya zuba masa hikima. Kuma, da safe ya fara furta shi.

Allah Masani.

Asali 

Shi ne Lukman Ibn Anqa Ibn Sadun. Ko kuma kamar yadda As-Suhaili ya faɗa daga Ibn Jarir da Al-Qutaibi cewa shi ne Luqman Ibn Tharan wanda ya kasance daga cikin mutanen Aylah (Urusalima).

Mutum ne salihai wanda ya himmantu wajen ibada kuma ya ba shi hikima. Har ila yau, an ce e ya kasance alƙali a zamanin Annabi Dawud (A.S). Kuma Allah ne mafi sani.

An karɓo daga Sufyan Ath-Thawri daga Al-Ashath bayan Ikrimah daga Ibn Abbas (Allah Ya yarda da shi) ya ce: “Bawan Habasha ne wanda ya yi aikin kafinta. Qatadah ya ruwaito daga Abdullahi Ibn Zubair ya ce: “Na tambayi Jabir Ibn Abdullah game da Lukman. Ya ce: "Shi gajere ne mai hanci, ɗan ƙabilar Nubia ne."

An san Lukman a matsayin sanannen mai ɗabi’a Mai Kyau da ilimi a wurin masana tarihi; ko da yake wasu masana tarihi da almara irin su Luqman ibn 'Ad, Aesop, Bal'am Ba'ura (Balaam ɗan Beor), Ahqyar da Lukman Mu'ammir. Akwai saɓani game da nasaba da jinsin Lukman. Wasu majiyoyi sun ruwaito Yana cikin mutanen Adawa. Wasu majiyoyi sun ɗauke shi daga Banu Isra'ila. Wasu kuma suna ganinsa a matsayin bawa Bahabashe wanda na wani attajiri Ba'isra'ile ne da ya rayu a zamanin Annabi Dawuda kuma ubangijinsa ya 'yanta shi saboda hikima da iliminsa.

Lukman kuma ya shahara a tsakanin Larabawa kafin musulunci . Suna da wasu maganganunsa a rubuce. An ce Suwayd ibn Samit ya amsa gayyatar da Manzon Allah (S.A.W.W) ya yi masa zuwa ga Musulunci inda ya yi ishara da maganar Lukman da yake da ita, ya ce, “Abin da nake da shi daidai yake da abin da kuke da shi. 

Sunan Lukman a tsakanin musulmi ya samo asali ne daga samuwar wata surar Alƙur'ani mai suna da sunansa da kuma maganganu goma masu hikima da Allah ya naƙalto daga gare shi yana gaya wa ɗansa. 

Wasiyyar Lukman ga ɗansa da halayensa su ne maudu’in hadisan Shi’a da Sunna da dama. A cikin hadisai an ambace shi da mai tawakkali da imani da cikakken yaƙini da shiru da riƙon amana da gaskiya da sulhu tsakanin mutane a matsayin sifofin Lukman. A cikin hadisai an ambaci cewa ba Annabi ba ne, amma ya haɗa kai da annabi Dawud (A.S) wajen hukunci. 

Yahya Ibn Said Al-Ansari ya ruwaito bayan Sa’id Ibn Al-Musaib da faɗinsa cewa: “Luqman baƙar fata ne na Masar. Yana da kaurin leɓe kuma Allah Ta’ala ya ba shi hikima amma ba Annabta ba. Al-Awza'i ya ce: Abdur Rahman Ibn Harmalah ya gaya mini cewa: wani baƙar fata ya zo wajen Sa'id Ibn AIMusayb yana neman sadaka. Said ya ce: “Kada ka damu da baƙin launinka domin akwai baƙar fata guda uku daga cikin mafifitan mutane: Bilal Ibn Rabah, Mahja (bawan Umar Ibn Al-Khattab) da kuma Luqman, mai hikima wanda ya kasance mai hikima. baƙi, daga Nubia kuma wanda leɓɓansa ya yi kauri.

Kalaman Hikima

Luqman ya shahara da zantukan hikima da bada shawarwarin kyawawan halaye. Wasu daga cikin maganganunsa ga ɗansa sun zo a cikin Alkur’ani da hadisai.

A cikin aya ta 13 zuwa 19 a cikin Alkur’ani ta 31, an naƙalto wasu shawarwari daga gare shi. Wasiyyar Luƙman ga ɗansa shi ne, kada ya yi tarayya da Allah, da tsayar da sallah, da umarni da kyakkyawa, da hani daga mummuna, da haƙuri a kan musibu, da tawali’u a wurin mutane, da tsaka-tsaki a cikin rayuwa.

A cikin madogaran hadisi, baya ga bayanin halayen Lukman, an ambaci wasu wasiyyansa ga ɗansa:

Halaye a cikin tafiye-tafiye: Nasiha a cikin ayyuka, ko da yaushe da murmushi, da karimci a cikin guzuri, da taimakon Abokai, da karɓar gayyata, da shaida kan gaskiya, da yin shawarwari da su, na daga cikin ladubban matafiyi da Lukman ya shawarci ɗansa game da su. 

Aboki nagari: a mahangar Lukman, Aboki nagari shi ne mutum mai ambaton Allah a koda yaushe, iliminsa yana da fa'ida, rahamar Allah a gare shi kuma tana iya haɗawa da sauran mutane. 

Fifita shiru akan magana kamar fifita zinari ne akan azurfa.

Ilimi da imani da aiki alamomi ne na addini a mahangar Lukman.

A cikin Bihar al-anwar, al-'Allama al-Majlisi ya keɓe babi ga wasiyyoyi da maganganun Luƙman.

A Cikin Alkur'ani 

Kamar yadda aya ta 12 a cikin suratu Lukman a cikin Alkur’ani ta zo cewa, Allah al-Hakim (Mai hikima) ya yi wa Lukman hikima.

Kuma Muka bai wa Lukman hikima, kuma Muka ce: "Ka gõde wa Allah", kuma wanda ya gõde, to, lalle ne ya gõde wa kansa, kuma wanda ya kãfirta, to, Allah Mawadãci ne, Gõdadde.

— Surah Lukman Quran 31:12

Manazarta

Ibn Kathir, Hafiz, Tafsir Ibn Kathir, Dar-us-Salam Publications, 2000 (original ~1370).

Assayed al-Halawani, Ali. Hikayoyin Annabawa na Ibn Kathir (PDF). Dar Al-Manarah. shafi na 90-98. An dawo da Bugashi 18 Oktoba 2021.

"Littafin Magana - كتاب الكلام - Muwatta Malik" . Sunnah.com - Kalaman Annabi Muhammad (S A.W.W) . An dawo da bugashi 18 Oktoba 2021.

Da Bihar al-anwar.

Karanta Sauran anan»

Asalin Labarin Soyayyar Majnun Da Laila (5)

Tamkar mai hauka haka Laila ta koma bayan da ta yi duk abin da za ta iya don ganin masoyin nata a farke, idanuwan Laila tuni sun ƙanƙance saboda tsabar kukan da ta ke yi.

Labarin Soyayyar Majnun Da Laila

Hoto: Kekisruhan

Marubuci:- Auwal Ilyas Adam

Cikin wata murya wadda kunne ba zai iya tantancewa ba ta fara rera wasu baitoci kamar haka:

Wanzuwata da numfashi na na gan ka a damana.

In ka bar ni anan duniyar ga wane ne gatana?

Yaka taso zo, ni ganin ka shi ne fatana.

Tana kaiwa ƙarshen baitocin sai ta ƙwala masa kira da ƙarfin gaske "Majnun!"

Can kuma a mahaɗar nan wadda daga nan ne za ka yi shirin shiga Habasha, wato inda iyayen Laila suka yada zango kenan, bayan iyayenta sun gama shiryawa tsaf sai mahaifiyarta ta duba ba ta gan taba, nan da nan ta sanarwa da mahaifinta halin da ake ciki, neman duniyar nan sun yi a wannan mahaɗar wadda take tamkar wani ɗan ƙaramin gari ne amma ba Laila ba alamarta, hankalin iyayenta ya tashi, anan wasu suka ba wa iyayen shawara akan su ƙarasa cikin Habashan ko wataƙila ta bi ayarin wasu gungun fataken ne.

Hakan kuwa akai wato iyayen Lailar suka amince da hakan, isar su Habashan keda wuya ba su zame ko ina ba sai fadar sarkin, a matsayinsu na su ma masu ƙaramar sarauta a masarautarsu, yayinda iyayen Laila suka labartawa sarkin Habasha labarin ɓatan 'yarsu da ma cikakken labarin Laila da Majnun ɗin, sai sarki da muƙarrabansa suka cika da mamaki yayin da wasu da yawansu suka ringa kuka saboda tausayin waɗannan masoyan, sarki ya haɗa wata tawaga ta mahaya ɗari ya ce su nufi can nahiyar da aka baro Majnun ɗin ko wata ƙila za'a gan ta a can wajensa, kuma ya ce musu idan sun gan su to su taho dasu gabaɗayansu zuwa fadarsa.

Gwauron numfashin da ya ja ne ya sa Laila ta karkato da hankalinta zuwa gare shi, tabbas Majnun ɗinta ne yake numfasawa, sannu a hankali ya buɗe idanunsa waɗanda ba sa iya buɗewa gabaɗaya saboda tsabar wahalar da Majnun ɗin ya sha, Laila ta dube shi cikin shashsheƙar kuka haɗe da dariya ta ce, "Majnun ni ce Lailarka, gani a tare da kai na dawo Majnun... Ba zan iya rayuwa ba ba tare da Majnun ɗina ba..." 

Duk da halin da yake ciki hakan bai hana bayyanar wani tattausan murmushi ba akan kumatunsa, cikin sanyin jiki ya lalubo hannun Laila ya matse shi gam a hannunsa tamkar yana tsoron kada wani abin ya zo ya kuma raba shi da Lailarsa.

DUBA WANNAN: KARANTA CIKAKKEN LABARIN SOYAYYAR LAILA MAJNUN 

Wata rana Majnun ya zo ya wuce ta gaban mai sallah yana begen Laila bayan mai sallah ya gama sai ya yi sauri ya sha gaban Majnun don ya ji dalilin da ya sa ya tsallaka mashi sallah?

 

Majnun ya dubi mai sallah ya ce

"Yaushe ka gan ni"

Mai sallah ya ce "Lokacin da nake sallah".

Majnunin Laila ya ce "Wallahi ina cikin begen Laila har na wuce ban gan ka ba, kuma Wallahi da soyayyar ka ga Allah ta kai kwatankwacin yadda nake son Laila to na tabbatar kai ma ba za ka gan ni ba.".

Ina jin anan zan tsaya da ba ku wannan ƙayataccen labarin.

Ku ci-gaba da kasancewa da ni domin jin wasu daɗaɗan labaran.

Karanta Sauran anan»

Karanta Addu'a Bayan An Gama Cin Abinci

اَلْحَمْدُ للهِ الَّذِي أَطْعَمَنِي هَذَا وَرَزَقَنِيهِ مِنْ غَيْرِ حَوْلٍ مِنِّي وَلاَ قُوَّةٍ.

Alhamdu lillahil-lazee at'amanee haza warazaqaneehi min ghayri hawlin minnee wala kuwwah.

Dukkan yabo ya tabbata ga Allah, wanda Ya ciyar da ni wannan (abinci) Ya azurta ni da shi, ba tare da wata dabara ko ƙarfi daga gare ni ba.

Addu'a a bayan an gama cin abinci

Hoto: Deposit photos

الْحَمْدُ ِللهِ حَمْداً كَثِيراً طَيِّباً مُبَارَكاً فِيهِ، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلاَ مُوَدَّعٍ وَلاَ مُسْتَغْنىً عَنْهُ رَبُّنَا .

Alhamdu lillahi hamdan katheeran tayyiban mubarakan feeh, ghayra makfiyyin wala muwadda'in, wala mustaghnan 'anhu rabbuna.

Dukkan yabo ya tabbata ga Allah, yabo mai yawa, kyakkyawa, kuma abin sanya albarka a cikinsa, (Allah) wanda ba a ɗauke masa azurta bayinsa, kuma ba a rabuwa da shi (a bar nema daga wurinsa), kuma ba a wadatuwa ga barinsa; shi ne Ubangijinmu.

Karanta Sauran anan»

Komai Da Lokacin Shi

Ba kowa ke son lokacin zafi ba, amma ba ruwan shi yanayin da wannan, da zarar lokacin sa ya yi zai zo kuma ba zai tafi ba har sai lokacin nasa ya ƙare, hakazalika lokacin sanyi, damina da hunturu. 

Komai da lokacin shi

Hoto: Live science

Marubuci:- Buzu Danfillo

Ba sa hana kowa faɗin ra'ayinsa dangane da so ko ƙin su, kamar yadda ba sa bari ra'ayin kowan ya hana su wanzuwa a lokacin wanzuwarsu tare da gusawa a lokacin gushewar su.

Ni kaina da wannan tsari nake aiki, bakinka naka, gaɓoɓina nawa.

Kowa ya sarrafa abun da yake da iko da shi.

Kai ma idan har kana son zama lafiya da lamirinka da nutsuwar ranka, ka koyi rayuwa bisa tsare-tsare da ma'aunanka ba na 'yan zauna-gefe ba.

Idan abu ya kulle maka kai ka nemi shawara. Wannan bisa buƙatarka ne, amma kada ka tanka wa masu cushen shawarar da ba ka nema ba, hasali irin waɗannan sun fi kowa buƙatar shawara a rayuwa.

Ka yi komai a lokacin ka ba a lokacinsu ba, ba tare da neman fahimtar da kowa dalili ko uzurinka ba.

Karanta Sauran anan»

Hatsarin Bayyanawa Budurwa Sirrin Komai

Duk lokacin da mace ta gama sanin sirrinka kaf raini ne abu na gaba da ke shiga tsakaninku ba mace ba har ga maza haka ɗabi'ar Ɗan Adam take.

Hatsarin Bayyanawa Budurwa Sirrin Komai

Hoto: Mensxp

Marubuci:- Abdallah Aliyu Saint

Saurayi ne zai fara soyayya da yarinya kafin wata ɗaya ya cika kowanne sirrinsa sai ta sani, komai na rayuwarsa sai ya gaya mata, wani ma hatta jarinsa da dukkan wani tsari na rayuwarsa sai ya buɗe baki ya gaya mata.

Haba malam ba fa matarka ba ce ko matarka ce ba komai da komai ya kamata ta sani ba, kai ba ka san hakan yana sakawa hatta maƙiyanka su yi galaba a kanka ba ta hanyar fitar da bayananka da sirrikanka da kake yi ga wata baƙuwa wadda ba lallai ta zama matarka ba ma.

Samari da dama su suke ba wa 'yammata damar rainasu da yaudararsu.

Malam mutum kamar wanda aka sakawa hannu zance ratatatata ba ƙafiya, wani saurayin hatta kalar ɗan ƙaramin wandon da yake sakawa sai budurwarsa ta sani, wai kai ba ka la'akari da cewa wannan budurwartaka za ta iya zama babbar maƙiyiyarka har a iya farautar rayuwarka da ita ko kuma nan gaba idan Allah ya ɗaukaka ka, ka zama wani babban mutum a samu wasu bayanan cutar da kai daga wajenta.

Mutum mai son cimma manyan burika a rayuwa bayyana sirrinsa gaba ɗaya ba abinda ya kamata da shi ba ne ba wai ga mace ba kawai hatta ga 'yan uwansa na uwa ɗaya uba ɗaya.

Ka yi ƙoƙari ka dinga taƙaita sanar da budurwarka bayananka, nan gaba za ka min godiya.

Karanta Sauran anan»

Karanta Zahirin Tarihin Rayuwar Ibn Sina A Takaice

Ibn Sina, wanda aka fi sani a Yamma da sunan Avicenna, masanin ilimin lissafi ne na Farisa wanda ake ɗaukarsa a matsayin ɗaya daga cikin manya-manyan likitoci, masana ilimin taurari, masana falsafa, kuma marubuta na Zamanin Zinare na Musulunci (Islamic Golden Age), kuma uban likitancin zamani na farko.

Tarihin Rayuwar Ibn Sina

Hoto: Muslim heritage

Marubuci: Saliadeen Sicey

Shi ne wanda ya fara bayyana kamuwa da cuta, da yadda ake yaɗa wasu cututtukan ƙananan yara da ƙyanda. Na farko da ya bayyana cututtuka na gynecological, irin su: rufewar farji, fibroids da zazzaɓin cizon sauro.

Wane ne uban magungunan zamani na farko?

Ibn Sina, fitaccen likitan musulmi, masanin falsafa, babban mai tunani kuma mai hazaƙa ana ɗaukarsa a matsayin "Uban Magungunan Farko" kuma a matsayin "Uban Likitan Magunguna".

An san shi musamman don gudummawar da ya bayar a fagen falsafar Aristotelian da likitanci. Ya haɗa Kitāb al-shifāʾ (Littafin Magani), ƙaƙƙarfan encyclopaedia na falsafa da na kimiyya, da Al-Qānūn fī al-ṭibb (The Canon of Medicine), wanda yana cikin shahararrun littattafai a tarihin likitanci.

Daga cikin manyan malaman ilimin likitanci na Musulunci, Ibn Sina shi ne wanda aka fi saninsa a ƙasashen yamma. Wanda aka yi la'akari da shi a matsayin magajin Galen, babban littafinsa na likitanci, Canon shi ne ma'auni na littafin likita a cikin Larabawa da Turai a ƙarni na 17. Ya kasance masanin falsafa, likita, likitan ƙwaƙwalwa. 

Haihuwa

An haife shi ne a shekarar 370 hijiriyya wanda ya yi daidai da shekara ta 980 miladiyya a garin Balkh da wancan lokacin yake ƙarƙashin lardin Khorasan na ƙasar Iran. 

Tun yana ƙarami ya fara koyon karatun Alkur'ani mai girma da adabi inda kafin ya cika shekaru goma a duniya sai da ya yi karatu mai zurfi na Alkur'ani Mai Girma da kuma fannoni daban-daban na adabi da ya janyo hankulan malamai da masanan zamaninsa. Ya fara karatun Alkur'ani mai girma, fikihu, adabi da lissafi ne a wajen mahaifinsa daga nan kuma sai ya koma wajen wani malami mai suna Abu Abdullah Natali inda ya karanci ilimin mandik, handasa da ilimin taurari.

Daga nan kuma lokacin da ya yi nisa sosai sai ya koma yana bincike da kansa kan ilmummukan ɗabi'a da likitanci. Ibn Sina dai bai cika shekaru 16 a duniya ba sai da ya yi fice a ɓangaren ilimin likitanci.

Labarin irin fice da shaharan da ya yi ne a ɓangaren ilimin likitanci da magunguna dai ya mamaye garuruwa daban-daban, hakan ne ma ya sanya Sarki Bukhara na lokacin Nuh bn Mansur Samani da yake fama da wata cuta da ta gagari likitoci gayyatarsa don ya gwada nasa sa'an. Bayan wani lokaci kuwa ya yi nasarar magance wa sarki cutar da yake fama da ita. Hakan dai ya sanya aka buɗe masa shahararren ɗakin karatun garin don ci gaba da bincikensa.

Bayan wani lokaci dai Ibn Sina ya yi hijira zuwa Turkeministan da Khorasan sakamakon nemansa da ake yi a kama shi saboda ƙin amincewar da ya yi na yin magani wa sarki Mahmud Gaznawi da ya yi.

Haka nan kuma ya zauna a garuruwan Iran irinsu Gorgan, Rey, Isfahan da sauransu inda ya ci gaba da ayyukansa na magani. Bayan wani lokaci kuma ya koma garin Hamedan shi ma dai na Iran ɗin inda ya kama aikin gwamnati don ya sami abin sa wa a bakin salati. A wannan lokaci ne ya rubuta wasu daga cikin littafansa musamman shahararren littafin nan nasa mai suna ‘Al-Shifa'

A taƙaice dai Ibn Sina ya gudanar da dukkanin rayuwansa ne wajen neman ilimi da rubuce-rubuce a ɓangarorin ilimi daban-daban da ya zamanto tilo a zamaninsa.

Irin wannan zurfi cikin ilimi da ya yi ne ya sanya wata rana yake ce wa ɗaya daga cikin ɗalibansa mai suna Abu Ubaid Juzjani cewa: "Lokacin da na kai shekaru sha takwa zuwa sha tara a duniya na samu nasarar samun ilmummuka irinsu mandik, lissafi, handasa, ilimin taurari, waƙe, likitanci da sauran ilmummuka masu yawa, kuma a lokacin babu wani sabon abu da aka fitar da shi, don haka tun daga lokacin na rasa samun wani da zan ɗauke shi a matsayin malami na".

Irin ƙarfin haddace abubuwa da Ibn Sina yake da shi ya ba wa kowa mamaki, ta yadda hatta lokacin da gobara ta cinye ɗakin karatun sarkin Bukhara, jama'a suna cewa ai littafan ne kawai aka rasa amma duk abin da ke ciki yana kan Sheik al-Ra'is (wato Ibn Sina). Don haka ne ma ake kiransa da sunan Kundin Fannonin Ilimi.

Irin ilimi da ya ke da shi na likitanci ne ya sanya a ƙasashen Turai daga an kira sunansa abin da ke fara zuwa tunanin mutane shi ne likitanci. Sanannen littafin nan nasa kan likitanci mai suna ‘Kanun' ya zamanto abin da ake darasinsa a manyan jami'oin Turai har zuwa ƙarni na 19. Ibn Sina dai ya rubuta wannan littafi ne a lokacin yana ɗan shekaru 35 a duniya kuma an raba shi ne zuwa kashi ko ɓangarori guda biyar.

Ɓangaren farko ya yi ishara ne da alamun cututtuka, ɓangare na biyu na littafi kuma ya yi ishara ne da yanayin magunguna inda ya kawo kimanin sunayen magunguna kimanin 800. Ɓangare na uku kuwa na littafin ya yi magana ne kan cututtukan da suka shafi gaɓoɓin jiki da suka haɗa da idanuwa, kunne da sauransu. A ɓangare na huɗu na littafin Kanun kuwa Ibn Sina ya yi ishara ne da nau'oin zazzaɓi da yadda ake gano su da kuma magungunansu, hakan ne ma ya sanya da dama daga cikin masana suke kiransa da ‘Baban Gano Cututtuka'. Sai kuma ɓangare na ƙarshe wato na biyar na littafin inda ya yi bayani kan yadda ake haɗa magunguna.

Ibn Sina ya koma ga Mahaliccinsa ne a shekara ta 428 hijira kamariyya yana ɗan shekaru 58 a duniya bayan ya yi fama da rashin lafiya a garin Hamedan kuma a can ne aka binne shi.

Karanta Sauran anan»

Wakar Inda Rai Da Rabo A Rubuce Ta Isa A. Isa

Laaaaa!

Idan da rai da rabo na shaida ba za a hana mini ke ba, samun ki shi ne farin cikina ya sa ba zan bijire ba.

A! Idan da rai da rabo na shaida ba a hana mini kai ba, samun ka shi ne babban buri ya sa ba zan bijire ba.

Inda rai da rabo

Hoto: Karaminsu babbansu/YouTube

So ya saka mini babbar sarƙa babu dare ba rana.

Ni ke nake so a zuciyata ɗan saurari batuna.

Duka jama'a na faman magana.

Na bar ki fannin ƙauna, faɗi suke yi hauka nake yi ba za a auran ke ba.

Aaa! A zuciyata babban buri ka zamo angona.

Dan Kai ne mai sharen kuka ba ka damuna.

Da ni da kai mun zamma guda ɓoye mini sirrina.

Kowa yana ƙaunar ka gidan mu Umma da Abbanaa!

Komai wuyar so ni zan jure kar da ki sa ni a rana.

Ni ke nake wa zallar ƙauna.

Taso mu je hubbina.

Duk lokacin da na gan ki a raina.

Sai na ji ina yin murna.

Indai da rai na zam miki gata ba za ki sha wahala ba.

A! Idan da rai da rabo na shaida ba a hana mini kai ba, samun ka shi ne babban buri ya sa ba zan bijire ba.

Idan da rai da rabo na shaida ba za a hana mini ke ba, samun ki shi ne farin cikina ya sa ba zan bijire ba.

Lala! Komai za a faɗa mai sona, ban juya maka baya.

Don ka riƙe Allah da Ma'aiki, kuma ba ka yin ƙarya.

In muka rayu a tare da juna za mu yo soyayya, wacce ba a yi kamar ta ba yanzu har ma da can baya.

Son ki ya sa min babbar sarƙa nake rubuta wasiƙa, na ji mutane suna ta cewa hauka nake fa a kanki.

Na ji waɗansu suna ta cewa shirme nake fa a kanki. 

Ni kuma ke ce zaɓin raina son ki ba zan gajiya ba.

A! Idan da rai da rabo na shaida ba a hana mini kai ba, samun ka shi ne babban buri ya sa ba zan bijire ba.

Idan da rai da rabo na shaida ba za a hana mini ke ba, samun ki shi ne farin cikina ya sa ba zan bijire ba.

A! Idan da rai da rabo na shaida ba a hana mini kai ba.

Samun ki shi ne farin cikina ya sa ba zan bijire ba.

Jarumi kuma mawaƙi Isa A. Isa tare da mawaƙiya Murja Baba ne su rera wannan waƙar, wakilin mu kuma ya fitar muku da baitocin ta a rubuce don jin daɗi  ku. Musamman masoya.

Ku ci-gaba da kasancewa tare da mu a kullum don ci gaba da samun zafafan waƙoƙi a rubuce da ƙasidu a rubuce.

Karanta Sauran anan»

Saurin Yarda Da Jama'a

Duk wanda muka haɗu da shi a rayuwata, ina yarda da shi 100%. Ina mutunta shi 100%, koda kuwa bai cancanci samun hakan ba. Ina ba shi amana 100%.

Saurin Yarda Da Jama'a

Hoto: Vmove 

Marubuci:- M. Kabiru Muhammad

Ina gasgata furucinsa, koda kuwa ba gaskiya ba ne 100%.

Ina yi masa biyayya, koda kuwa na girme shi 100%.

Ina ba shi lokaci na 100%, koda kuwa bai dace da samun hakan ba.

Ina yin iyakar bakin ƙoƙarina a kan duk abin da muke yi tare da shi don ganin ba a samu matsala ba, sai dai da sannu zai sauya yardar da na yi masa, idan da ma can tun farko ba halinsa ba ne.

A hankali zai fara sa wa na yarda da cewa, shi maƙaryaci ne.

A kwana a tashi zai sa amintar da na yi masa tun farko ta kuɓuce masa, zai sa na dinga kallon sa a matsayin maci amana.

Girman da nake ba shi na yi masa biyayya ba don komai ba sai dai saboda girmama mutane ɗabi'a ce ta masu hankali, amma watarana da kanshi zai sa na daina girmama shi, idan har da ma can tun farko ba halin sa ba ne.

Mutunta shi da nake yi, a kwana a tashi, zai sa na daina mutunta shi yadda ya kamata, idan da ma can bai cancanci samun hakan ba.

Lokacin da nake ba shi, bisa tunanin cewa, yana da muhimmanci, kasancewar shi mutum, da sannu zai sa na daina ba shi lokutana, idan da ma can bai ɗauki lokaci a matsayin abu mafi muhimmanci a cikin rayuwar shi ba.

Da akwai abubuwa masu yawa idan na ce zan yi muku bayanin su.

Da yawan mu mu ne muke sa wa a daina aminta da mu, shi ya sa idan ka ga mutum yana tantama a kanka to kai ne ka sa hakan, haka kuma idan ka ga yana gasgata ka kai ne ka sa hakan, sai dai ba kowa ba ne mutumin kirki haka kuma ba kowa ba ne mutumin banza.

Allah yasa mu da ce, ya kuma zaɓa mana mafi alkhairi a cikin dukkan al'amuran mu Amin Yaa Hayyu Yaa Qayyum.

Karanta Sauran anan»

Gajeriyar Buɗaɗɗiyar Wasiƙa Ga Budurwa

Haƙiƙa wannan buɗaɗɗiyar wasiƙa ce a taƙaice izuwa gare ki msoyiyata domin ki san cewa ke ce haske mafi annuri a cikin zuciya da ruhina baki-ɗaya, shiyasa nake son sanar da ke cewa samun amincewar saƙona a gare ki shi ne mahaɗin cikon farin ciki da kuma wanzuwar hasken ƙalbina.

Gajeriyar buɗaɗɗiyar wasiƙa

Hoto: Ace money transfer

Marubuci:- Yaron MLM KD

Ina fatan furucina na farko a gare ki ya kasance kamar haka, amincin Allah ya tabbata ga tabbatacciyar kyakkywar da kewarta ta zamo min jiki a duk lakacin da ba ta kusa da ni, bi ma'ana sarauniyar da na yarda da kyakkywar niyyarta ta bada kulawarta a gare ni wato ke kenan abar ƙauna kuma mahaɗin bugun zuciyata.

Zan kasance mai sauraron haka daga gare ki domin umarnin zuciyata ne. Sai anjima!

Karanta Sauran anan»

Karanta Addu'ar Cin Abinci

Idan mutum zai ci abinci sai ya ce;

بِسْمِ اللهِ.

Bismi l-lahi.

Da sunan Allah.

Addu'ar cin abinci

Hoto: Sound vision

Idan ya manta to sai ya ce (yayin da ya tuna)

بِسْمِ اللهِ فِي أَوَّلِهِ وَآخِرِهِ. 

Bismi l-lahi fi awwalihi wa akhirihi.

Da sunan Allah a farkonsa da ƙarshensa.

Wanda Allah ya azurta shi da abinci ya ci, to ya ce;

اللّهُمَّ بارِكْ لَنَا فِيهِ وَأَطْعِمْنا خَيْراً مِنْهُ.

Allahumma barik lana feehi wa-at'imna khayran minh.

Ya Allah! Ka sanya mana albarka a cikinsa, kuma Ka ciyar da mu wanda ya fi shi alheri.

Wanda kuma Allah ya azurta shi da madara ya sha, to ya ce;

اللّهُمَّ بارِكْ لَنَا فِيهِ وَزِدْنا مِنْهُ.

Allahumma barik lana feehi wazidna minh.

Ya Allah! Ka sanya mana albarka a cikinta, kuma Ka ƙara mana ita (madarar).

Karanta Sauran anan»

Kafin Ku Yi Aure Ku Karanta Wannan

Don kawai kuna soyayya da yarinya irin ta saurayi da budurwa ba shi ke nuna cewa hakan ya ishe ku zaman aure ba.

Soyayya kaɗai ba za ta wadatar ba

Hoto: Medium

Marubuci:- Abdallah Aliyu Saint

Ba Soyayya kawai ya kamata ka mayar da hankalin dubawa ba kafin aure ya kamata ka duba;

1. Zurfin aljihunka.

2. Zurfin kasuwancinka.

3. Zurfin albashinka.

4. Zurfin tunaninka.

Idan da hali ma ya kamata ku je wajen masana kimiyyar halayyar Ɗan Adam (Psychology) domin su karanci hallayyarku, su ba ku shawara yadda za ku zauna da juna idan kuma halinku ba na iya zama da juna ba ne, sai ku haƙurcewa juna gudun tashin tashina da rigingimu da rashin kwanciyar hankali.

SOYAYYA KAWAI BA ZA TA WADATAR BA 

Ka tambayi wanda ya shekara uku ko huɗu zuwa sama da yin aure zai gaya maka wannan kalmar, akwai buƙatun rayuwa da suke dakushe so a daina jin ɗuriyarsa bayan aure, kamar dai Allah bai taɓa halittarsa a zuciyar ma'auratan ba. Don haka kafin ka yi aure ya kamata ka auna nawa kake samu? Nawa ne abinda buƙatun gida za su iya ci? Nawa ne zan ajiye a matsayin na buƙatun gaggawa? Kafin na yi aure ƙannina nawa ne mata ko maza da nauyinsu ke kaina? Nawa zan ajiye a matsayin hidimarsu?

Abin da kake mantawa shi ne waɗannan ƙananun buƙatun da kake gani ba komai ba ne su ne suke zama "Virus" ɗin da suke haɗiye soyayya su kashe ta murus ka ji amarya ta shaƙi kwalar ango tana faɗin "Me ka taɓa yi min?" Ko ango ya kallawa amarya mari har ɗan kwalinta ya yi hijira daga kanta.

Matan Arewa sai da tanadi kasancewar al'ada da addini sun hana su ayyuka da wasu sana'o'in.

Don haka ka gane cewa a zaman aure so kawai ba zai wadatar ba.

Karanta Sauran anan»

Sirrin Darussan Shekaru 10 A Minti 1 Kacal

Na ɗauki shekaru 10 kafin na koyi waɗannan darussan amma zan karantar da kai su cikin minti 1 kacal.

Sirrin darussan shekaru goma a minti ɗaya

Hoto: Themacx/Getty Images

Ga darussa guda 10 da na koya a cikin rayuwa:

1. Rayuwa ba ta jiran kowa. Kullum ka wayi gari ka tabbatar ka ribaci wannan yinin/wunin ta hanyar yin abin da zai ciyar da rayuwarka gaba.

2. Ka kula sosai da kanka. Idan wani abu ya same ka, duniya za ta ci-gaba kai ko za'a bar ka a baya.

3. Idan ba ka yi aiki don gina rayuwar da kake so ba, wani zai ɗauke ka ƙwadago ka gina masa tasa.

4. Ka yi aiki cikin sirri sannan ka ɓoye nasararka daga idanun mutane. Ba kowa yake maka fatan alheri ba, wasu jira suke su ga faɗuwarka.

5. Ka bar ɓata lokaci saboda baƙin ciki akan abin da ya riga ya wuce. Amma ka ɗau darasi a cikinsa domin gyara gaba.

6. Babu wanda ya damu da kai. Kullum ka wayi gari, ka yi aiki fiye da na jiya domin inganta rayuwarka.

7. Ka bar karɓar shawara daga mutanen da ba su taka matakin da kake son takawa a rayuwa ba.

8. Dole ka fi ƙarfin motsin zuciyarka. Saurin fushi yana ba maƙiyanka damar yin galaba a kanka cikin ruwan sanyi.

9. Idan ka haɗu da wanda ya fi ka a rayuwa, kada ka yi masa baƙin ciki. Kai ƙanƙan da kanka ka koya daga gare shi.

10. Babu abin da zai haifar maka da kwanciyar hankali a rayuwa kamar barin abin da babu ruwanka.

Barkanmu da safiya!

Tushe/Asali:  Hausa Motivation

Karanta Sauran anan»

Zafafan Kalaman Soyayya Na Rubutu Masu Ratsa Ko'ina Na Cikin Jiki

Ke ce macen da idan na tunata duk ƙuncina sai ya kwaranye, da hakan ne na ƙara tabbatar da cewan kin cancanci na kiraki da Autar Mata mai wuyar samu.

Kalaman Soyayya Na Rubutu Masu Ratsa Ko'ina Cikin Jiki

Hoto: Archmore business web

Marubuci:- Prince E

A duk lokacin da idanuwana suka yi arba da wannan kyakkyawar surar taki sai na dinga jin kaina tamkar ɗan sarkin da ya gaji sarautar mahaifinsa a daren farko.

Na kamu da matsananciyar ƙaunarki a zuciyata, gami da gagarumar gobarar son ki tamkar an jefa ma zuciyata bama-bamai.

Ke ce kaɗai za ki iya kashe mini wannan gobarar da ke ci a cikin kogon zuciyata.

Idan kika juya min baya to tabbas kuwa zuciyata za ta narke tamkar yadda kyandir/kendir ke narkewa yayinda aka saka masa wuta.

Dare da rana safe da yamma ke ce abar begena, ba ni da sukuni yayin da na tuna da kyakkyawar surarki da kyawawan ɗabi"unki.

Na kan kasance cikin farin ciki a duk lokacin da kunnuwana suke sauraron wannan tattausan lafuzan bakin naki.

Na kan ji tamkar a duk duniyar nan

babu wanda ya kai ni morewa rayuwar nan.

Kyawawan halayen ki da alkunyarki suke ƙara tunzura zuciyata zuwa farfajiyar daular fadar masarautar so da ƙaunarki.

Tabbas ki sani cewa kulawarki ita ce abar alfahari ga zuciyata tare da ruhina.

Karanta Sauran anan»

Gajeriyar Shawara Ga Dan Kasuwa

 ASSALAMU ALAIKUM!

Shawarar da zan ba ka a yau.

Ka zama mai yawan haƙuri, don watarana sai labari, kuma za ka ga amfanin hakan, sannan ya dace ka dinga kyautata mu'amalarka da kwastomominka, duk abin da za su yi maka ka yi haƙuri, ka jure, don su ka fito. 

Gajeriyar Shawara Ga Ɗan Kasuwa 

Hoto: Scientific world info 

Marubuci:- M. Kabiru Muhammad

Kowacce nasara ba a cimma ta cikin sauƙi. 

Kasuwanci ba gasa ba ne, amma akwai guraben da za ka iya yin hakan, ta hanyoyin da suka dace, cikin hikima da lura. 

Musamman idan ka fahimci gurbinka, da ire-iren kwastomominka.

Na san cewa, ba ka buƙaci shawarar nan ba, na ba ka ita ne saboda ita ce kawai nake da ita.

FATAN ALKHAIRI! 100%

Karanta Sauran anan»

Karanta Ire-iren Baiwar Ɗan Adam 14 Masu Ban Mamaki

Kowa yana da wata baiwa da Allah ya yi masa wani ya san da ita, wani kuma har yanzu bai gano ta ba. Ita fiƙira ko baiwa tana da fifiko a wurare da dama, amma duk wacce Allah ya ba ka sai ka yi masa godiya.

Ire-iren Baiwar Ɗan Adam 14 Masu Ban Mamaki

Hoto: LinkedIn

Marubuci:- Muhammad Auwal Ahmad

Gano baiwar da Allah ya yi maka na nufin ka yi amfani da ita wajen aiwatar da wasu abubuwa masu kyau, waɗanda za su taimaka maka su kuma taimaka wa al'umma. Amma ba ta nufin ɓata kanka, kuma ba ta nufin yi wa wani mugunta ko makamancin haka.

Ba komai ba ne yake sa masana janyo mutane a jika su koya musu abubuwa da dama sai don gano baiwar da Allah ya yi musu, sannan sai su ɗaura su bisa wannan turbar don morar su a duniya. 

Akwai mutanen da suke da baiwar zane, ko lissafi, ko iya wasu abubuwa masu ban mamaki. Wani da ka gan shi ba za ka yi tunanin shi ke da wata baiwa ta yin wani abu ba. Wasu kuwa su kan iya yin wasu abubuwa da ya wuce da tunani ko shekarunsu ko makamancin haka, kai da ka gani sai ka yi shakku akan lamuran. 

Rabe-Raben Baiwa ko Fikira. Da farko ya kamata mu san cewa baiwa ko fikira ko basira ta rabu kashi-kashi, kamar haka:

1. Mathematical-Logical Intelligence: baiwar lissafi, warware sarƙaƙiya, tunanin gano sababbin dabarun lissafi da sauransu. Misali: Albert Einstein, Nikola Tesla, Mark Zuckerberg.

2. Linguistic Intelligence: baiwar rubutu, zance, zube, zanen-baka, sarrafa kalmomi, iya magana da sauransu. Misali: William Shakespeare, Abubakar Imam, Abubakar Tafawa Ɓalewa, Wole Soyinka.

3. Spatial-Visual Intelligence: baiwar abubuwan da suka shafi sararin samaniya, ƙirƙire-ƙirƙiren zane, zanen gidaje, injiniyanci, haɗe-haɗen hotuna, tuƙin jirgin sama, gane taswira da sauransu. Misali: Leonardo Da Vinci, Jelani Aliyu.

4. Musical Intelligence: baiwar waƙe-waƙe, kiɗe-kiɗe, rubuce-rubucen waƙa/kiɗa. Misali: Michael Jackson, Nura M. Inuwa, Mamman Shata.

5. Bodily-kinaesthetic Intelligence: baiwa a kan abubuwan da suka shafi wasanni, motsa jiki, rawa, dambe, tsere da sauransu. Misali: Cristiano Ronaldo, John Cena.

6. Intra-personal Intelligence: baiwar gane halayyar mutane, falsafa, fahimtar shauƙinsu da na wasu da sauransu. Misali: Sigmund Freud, Sadhguru, Plato.

7. Naturalist Intelligence: baiwa a kan fahimtar tsarukan halittu. Misali: Charles Darwin.

8. Inter-personal Intelligence: baiwa a kan fahimtar wasu da tunaninsu, da sauƙin mu'amala da mutane; kamar 'yan jaridu, 'yan siyasa, 'yan wasan kwaikwayo, 'yan kasuwa ko lauyoyi. Misali: Mahatma Gandhi, Bill Clinton, Ali Nuhu, Nasiru Salisu Zango.

9. Teaching-Pedagogical Intelligence: baiwar koyarwa da fahimtar da wani abubuwa cikin sauki

Wannan rabe-raben da ke sama bisa ga nazariyyar Gardner Howard ne, wani masanin halayyar Ɗan-Adam. Amma akwai wasu duk da shi bai yi amanna da su ba, amma yanzu sun zama ruwan dare. Ga su kamar haka:

10. Digital Intelligence: baiwar amfani da yanar gizo cikin sauƙi, sarrafa hanyoyin shiga da iya amfani da ƙirƙire-ƙirƙiren yanar gizo, kamar masu tashoshin YouTube, shafukan yanar gizo, ko iya sarrafa waya/na'ura da yanar gizo.

11. Programming Intelligence: baiwar iya tsare-tsaren na'ura, ƙirƙire-ƙirƙiren manhajoji, shafukan yanar gizo da sauransu. Amma wasu suka ce wannan baiwar tana ƙarƙashin Mathematical-Logical Intelligence wanda ya zo a lamba ta ɗaya.

12. Engineering Intelligence: baiwar ƙirƙire-ƙirƙiren abubuwa don sauƙaƙa al'amuran yau-da-gobe. Amma wasu suka ce wannan baiwar tana ƙarƙashin Spatial-Visual Intelligence wanda shi ma ya zo a lamba 3.

13. Humour Intelligence: baiwar barkwanci, ƙirƙire-ƙirƙiren labaran barkwanci.

14. Cooking Intelligence: baiwar dafa abinci, sarrafa hanyoyin da abinci zai yi daɗi da sauransu.

Bayan waɗannan akwai wasu ɓoyayyun fikirori ko baiwa da mutun yake da su amma wataƙila masana ba su gama gano su ba. 

Shawarata a nan ita ce: ka nemi sanin baiwarka kuma ka yi aiki da ita, sannan idan kana da wata hanya da za ka taimaka wa wani don gano baiwarsa to ka taimaka, sannan ka ɗaura shi a hanyar da zai ci ribarta idan kana da dama.

Yanzu ka yi tunani, wacce baiwa Allah Ya ba ka, ko kuma yaronka ko ɗan'uwanka? Ka shirya yadda za ka sarrafa ta sannan ka yi aiki da ita cikin hikima yadda za ka taimaki kanka ka taimaki al'ummar duniya.

Ku ci-gaba da kasancewa tare da mu  a kodayaushe domin sanin hanyoyin da za ku bi ku gano baiwar da Allah ya yi muku cikin sauƙi.

Karanta Sauran anan»